BİNA KİTABI TAKRİRİ VE FİİL ÇEKİMİ

Asıl adı Binâü’l-Ef‘âl (األفعـال بنـاء (olan bu eser daha çok Binâ diye tanınmaktadır. Mevcut kaynaklarda yazarına rastlanmayan kitabın, Şerḥu’l-Mufaṣṣal’a yapılan bir atfından dolayı h. 538’den (m. 1143) sonra yazıldığı anlaşılmaktadır.1 Arap ülkeleri dışında İslâm âleminde, özellikle Osmanlı-Türk dünyasında yüzyıllar boyu okutulan ve Arapça öğreniminde temel bir merhale kabul edilen kitap, Sarf Cümlesi olarak bilinen kitapçıklar grubuyla birlikte veya müstakil olarak birçok defa basılmıştır. 2 Bina Kitabının muhtevası nedir? 1. Bina kitabı Arapçadaki sadece kök harflerinden meydana gelen Mücerred (ilaveden soyutlanmış) fiillerle, bunlara yapılan ilavelerle ortaya çıkan Mezîd (ilaveli) fiiller 35 babda ele alınmştır. 2. Bu bablardan herhangi birini diğerinden ayırt etme âlametleri belirtilmiştir. 3. Kitapta geçen bütün fiillerin genel olarak binaları (hangi manayı ifade ettikleri) beyan edilmiştir. Ayrıca Mücerred ve Mezid fillerin Arap dilinde illetli harf olarak bilinen ي ، و ، ا harflerinden sâlim (kurtulmuş) veya ğayri sâlim (kurtulmamış) olmasından (Aksam-ı Semâniyeden) bahsedilmitir. 1 TDV İslâm Ansiklopedisi, Mehmet ÇAKIR (Binâü’l-ef‘âl maddesi) 2 A.g.e 4 BİNÂ KİTABI TAKRİRİ 4. Yine asli harflerin sahih ve illetli olması cihetinden (Aksam-ı Seb’a) fiiller ele alınıp tarifleri yapılmıştır. 5. Arap dilindeki idğam kısımları izâh edilmiştir. 6. Bütün bu kısımlar işlenirken her birine misâl verilmiştir. Binâ kitabı üzerine yaptığımız bu çalışmada; - Binâ Kitabının birebir tercümesini yapmaya çalıştık, - Kitabı, eski usûlde gelenek haline gelen takrir şeklinde tertip edip kolay bir şekilde ezberlenmesine katkıda bulunmaya çalıştık. - Bütün kısımları, nevi’leri ve babları başlık haline getirdik. - Kitapta geçen garip kelimeleri dipnotta açıkladık. - Zikredilen binâlarda (yani bir babın hangi manayı ifade ettiğinden bahsedilen yerlerde) izâha veya tashihe ihtiyaç duyan yerleri dipnotlarla açıkladık. - Ayrıca talebenin bir önceki okumuş olduğu kitap olan Emsile’yi geliştirmesi için her babın sonuna o babın Emsile-i Muhtelife çekimine ilave ettik. Üzerine birden çok şerh yazılmış olup bunlardan bazıları şunlardır: 1. Şerḥu’l-Binâʾ, Müellifi, Muhammed b. el-Hâc Hamîd el-Kefevî’dir.(ö. 1168/1755) (İstanbul 1257, 1259, 1316). 2. Esâsü’l-Binâʾ, Müellifi, Karaağaçlı Ahmed Rüşdî Efendi’dir. (ö. 36-1835/1251) (İstanbul 1250, 1265, 1292) 3. Mâniḥu’l-ġınâʾ ve müzîlü’l-ʿanâʾ min Kitâbi’l-Binâʾ, Müellifi, Ahmed b. Muhammed b. Abdülazîz el-Endelüsî’dir (1038)

Yorum Yap